Jak po angielsku mówić o pogodzie
Burza z piorunami, czyli co tam, panie, w... pogodzie
Niektórzy z Was być może dziwili się, że jak dotąd nie podjęliśmy tematu pogody. Przecież wiadomo, że pogoda to konik wyspiarzy! Podobno bez umiejętności wypowiedzi na ten temat, lepiej w ogóle nie zaczynać rozmowy z Brytyjczykami. No, skoro tak... Nie możemy Was przecież tak zostawić, błądzących we mgle...
Najważniejsze pytanie to:
What's the weather like? | Jaka jest pogoda? |
What was the weather like? | Jaka była pogoda? |
What will the weather be like? | Jak będzie pogoda? |
Tak, właśnie tak, z tym nieszczęsnym lajkiem-nielajkiem na końcu. Trzeba go tu wciskać, czy Wam się to podoba czy nie, czyli... whether you like it or not. A dlaczego? Wyjaśnienie znajdziecie w innym artykule.
prognoza pogody
Prognozy pogody można śledzić dla uniknięcia przykrych niespodzianek, choć z tym bywa różnie, bo pogoda jest często nieprzewidywalna (unpredictable) i płata figle. Zatem nawet gdy jesteśmy przygotowani na zapowiadane warunki pogodowe, może się okazać, że jednak przydałaby się cieplejsza kurtka albo para kaloszy.
playweather forecast | prognoza pogody |
Zazwyczaj sprawdzamy, jaka będzie temperatura i czy będzie padało.
playtemperature | temperatura |
Jeśli chodzi o opady, umiejętność wypowiedzi w tym zakresie będzie bardzo przydatna w kraju, który słynie z kapryśnej pogody. A zatem najważniejszym czasownikiem jest padać. Ma on co najmniej dwa angielskie odpowiedniki, w zależności od tego, co pada:
playrain | gdy pada deszcz |
Are you going out? It's raining! | |
playsnow | gdy pada śnieg |
It hasn't snowed here for years. |
Oczywiście, podmiotem zdania jest it - pada przecież jakieś tajemnicze TO. ;)
Prawdopodobnie słyszeliście co nieco o rzeczownikach niepoliczalnych? Należy do nich pogoda właśnie, co ma konkretne konsekwencje dramatyczne, tfu! – gramatyczne. Jako rzeczownik niepoliczalny, pogoda, czyli weather, nie wystąpi z przedimkiem nieokreślonym a. Powiemy zatem:
We've had rainy weather since June. | Od czerwca mamy deszczową pogodę. |
Błędem językowym jest:
A skoro już przy deszczu i deszczowej pogodzie jesteśmy, spójrzmy na przymiotniki utworzone od rzeczowników związanych z pogodą (zwróćcie uwagę na końcówkę -y):
playrain – playrainy | deszcz – deszczowy |
playsnow – snowy | śnieg – śnieżny |
playwind – playwindy | wiatr – wietrzny |
playcloud – playcloudy | chmura – pochmurny |
playsun – playsunny | słońce – słoneczny |
playfog – playfoggy | mgła – mglisty |
playstorm – playstormy | burza, sztorm – burzowy, sztormowy |
playfrost – frosty | mróz – mroźny |
playice – playicy | lód – lodowaty, oblodzony |
playmist – playmisty | mgła – mglisty |
playchill – playchilly | chłód, ziąb – chłodny, zimny |
playshower – showery | przelotny deszcz – deszczowy |
Można tu dodać jeszcze jedną parę:
playsmog – smoggy | smog – pełen smogu |
Smog jako zjawisko nie jest niczym przyjemnym, językowo ciekawe natomiast jest to, że słowo to powstało z połączenia dwóch innych:
playsmoke | + | playfog | = | playsmog |
Jeśli interesują Was takie zbitki językowe (portmanteau words), więcej przykładów znajdziecie w jednym z naszych wcześniejszych artykułów.
Spójrzcie teraz na kilka przykładowych zdań z wybranymi rzeczownikami i przymiotnikami z tabeli.
Look! The sun is coming out! | Spójrz! Wychodzi słońce! |
It was a sunny day, so we went to the beach. | Był słoneczny dzień, więc poszliśmy na plażę. |
I couldn't see the cars in front of me because of a dense fog. | Z powodu gęstej mgły, nie widziałem samochodów przede mną. |
It was so foggy that I could hardly see anything. | Było tak mgliście, że prawie nic nie widziałem. |
There was ice on the road and the car went into a skid. | Na drodze był lód i samochód wpadł w poślizg. |
The car went into a skid on an icy road. | Samochód wpadł w poślizg na oblodzonej drodze. |
pogoda w przymiotnikach
Pamiętajmy o innych przymiotnikach, które przydadzą się do opisu pogody:
playwet | mokry |
playdry | suchy |
playcool | chłodny |
playhot | gorący |
playcold | zimny |
playhumid playdamp |
wilgotny |
playfreezing | mroźny, lodowaty |
stifling | duszny |
nippy | rześki, chłodny |
overcast | zachmurzony |
playsevere | ekstremalny |
blustery | wietrzny |
to widać, słychać i czuć
Jednym z bardziej spektakularnych zjawisk pogodowych – z tych mimo wszystko mniej ekstremalnych – jest burza. Burzę odbieramy kilkoma zmysłami, podziwiając wzory rysowane na niebie przez błyskawice czy kuląc się lękliwie przy kolejnych grzmotach. Przed burzą często jest parno, po burzy natomiast otoczenie wydaje się świeże, a powietrze rześkie.
The Tempest, czyli tytułowa burza ze sztuki Szekspira, to termin, który znajdziemy w literaturze. Na co dzień burzę określa się innymi nazwami:
playstorm |
playthunderstorm T-storm |
Przy czym thunderstorm to ściślej mówiąc burza z piorunami. Spójrzmy zatem jeszcze na inne terminy, które odnoszą się do zjawisk towarzyszących burzom:
thunder thunderclap |
grzmot, trzask pioruna (to słychać) |
A loud crash of thunder woke me up at dawn. | |
lightning flash of lightning bolt of lightning lightning bolt |
błyskawica, piorun (to widać) |
A tree outside my house was struck by lightning last night. |
Oprócz standardowo rozumianej burzy, mamy jeszcze burze śnieżne, gradowe, piaskowe...
dust storm sandstorm |
burza piaskowa |
snowstorm | burza śnieżna, śnieżyca |
playhailstorm | burza gradowa, gradobicie |
ice storm | burza lodowa |
W tym miejscu warto wspomnieć inne ciekawe zjawisko:
playavalanche | lawina |
Sprawdźmy teraz angielskie odpowiedniki wybranych powiedzeń i idiomów, w których w języku polskim pojawiają się burze i pioruny:
go like a bomb | iść jak burza |
Competition was fierce but our team went like a bomb. | |
you reap what you sow | kto sieje wiatr, ten zbiera burze |
Did you really think you could escape responsibility for what you did? You reap what you sow. | |
lightning never strikes twice in the same place | piorun nie trafia dwa razy w to samo miejsce |
They say lightning never stikes twice in the same place, so let's hope the crisis will spare us this year. | |
the calm before the storm | cisza przed burzą |
I knew the unusual silence upstairs was just the calm before the storm. The kids were up to something, it was obvious. |
smagani wiatrem
Wiatr może być lekki (gentle), silny (high/strong), porywisty (gusty)... Jak bogate w tej kategorii macie słownictwo?
playwind | wiatr |
playbreeze | wiaterek, bryza |
zephyr | zefir, lekki wiatr |
playgale | wicher |
playhurricane | huragan |
playtornado | tornado |
Co robi wiatr?
playblow | wiać |
The wind blew down the tree that stood in our front garden. | |
lash | smagać |
We were holding onto each other, lashed by the wind. | |
playhowl | wyć |
The howling wind made her feel frightened. |
czasem słońce, czasem deszcz
Postępujące ocieplenie klimatu nie oznacza, że możemy zapomnieć o zimnych dniach czy gorszych warunkach. Przeciwnie, coraz częściej musimy się liczyć z występowaniem anomalii pogodowych, warunków zmieniających się jak w kalejdoskopie. Jednego dnia mamy śnieżycę i zaspy, drugiego temperatura rośnie, a na ulicach pojawia się błoto pośniegowe.
playblizzard | śnieżyca, zamieć śnieżna |
snowdrift | zaspa śnieżna |
thaw | odwilż |
slush | błoto pośniegowe |
ciągle pada
Niektórzy twierdzą, że ciepły letni deszcz może być całkiem romantyczny. Jak po angielsku nazwiemy te – rzekomo romantyczne – opady?
playdrizzle | kapuśniaczek, mżawka |
playshower | przelotny deszcz |
Na ogół jednak wobec tego zjawiska pogodowego mamy niechętny stosunek, co dobrze wyraża ciekawy angielski idiom:
rain on somebody's parade | pokrzyżować czyjeś plany, zepsuć komuś zabawę |
Poza „romantycznym” kapuśniaczkiem, lecące z nieba krople mogą nas doświadczyć w mniej przyjemny sposób. Jak mocny może być deszcz i jakie mogą być konsekwencje silnych opadów?
heavy rain | silny, ulewny deszcz |
torrential rain | rzęsisty, ulewny deszcz |
playdownpour | ulewa |
cloudburst | oberwanie chmury |
deluge | potop, powódź |
playflood | powódź |
Na okoliczność zbyt mocnego deszczu w angielskim znajdziemy takie idiomy:
it never rains but it pours | nieszczęścia chodzą parami (czyli jak już pada, to leje) |
He had a car crash on Monday, and then on Tuesday he lost his wallet. It never rains but it pours. | |
rain cats and dogs | lać jak z cebra |
I'm not going anywhere! It's raining cats and dogs. |
À propos powodzi, zachęcamy do zajrzenia do naszego słownika tematycznego – ilustracje do terminów związanych z pogodą i kataklizmami z pewnością pomogą w nauce.
nie ma, nie ma wody na pustyni
We wspomnianym słowniku tematycznym znajdziecie również zjawisko z drugiego końca spektrum, czyli suszę.
Jakie jeszcze terminy, kolokacje, idiomy przydadzą się do narzekania na upał, suchość, duchotę? Oto kilka przykładów.
playheatwave | fala upałów |
Last summer's unusual heatwave caused considerable damage to the crops. | |
scorcher | skwarny dzień |
What a scorcher! I can hardly breathe. | |
boiling hot | wrzący, bardzo gorący |
It was boiling hot yesterday. We spent the whole afternoon bathing in the sea. | |
sweltering | parny, duszny |
With no air conditioning, it was sweltering in the cramped room. | |
bone dry as dry as a bone |
suchuteńki, suchy jak wiór |
The soil is as dry as a bone. We haven't had any rain for months. | |
playarid | wysuszony, jałowy |
The land is so arid that don't expect anything to grow here. | |
steamy | parny |
On a steamy summer day like this I don't feel like doing anything strenuous. |
a ray of sunshine, a puff of wind
Wiele rzeczowników związanych z pogodą to rzeczowniki niepoliczalne. Jest jednak sposób, żeby wyodrębnić z nich policzalne „elementy”. Tak jak z niepoliczalnej wody (water) zrobimy np. policzalną szklankę wody (a glass of water), tak światło słoneczne to promienie, śnieg to płatki, a deszcz to krople:
a ray of sunshine | promień słońca |
a puff of wind | podmuch wiatru |
a drop of rain a raindrop |
kropla deszczu |
a flake of snow a snowflake |
płatek śniegu |
a pearl of dew | kropelka rosy |
a hailstone | kulka gradu |
kolokacje z pogodą
Nawet jeśli prognozy pogody puszczacie mimo uszu, słownictwo, które ma źródło w pogodzie może wzbogacić Waszą wypowiedź na inne tematy. Spójrzcie na kolokacje i idiomy z mgłą, mrozem, burzą, deszczem itd.
hazy memory | mgliste wspomnienie |
It's just a hazy memory now but at the time I had a broken heart. | |
sunny disposition | pogodne usposobienie |
Jack's sunny disposition makes him a perfect travelling companion. | |
sunny outlook | optymistyczna prognoza |
The outlook for the region is far from sunny. | |
frosty reception | chłodne przyjęcie |
His performance got a frosty reception from the audience. |
idiomy z pogodą
Wczorajsze spotkanie naszego zespołu było bardzo burzliwe.
Po piętnastu minutach Tom wyparował obrażony z salki konferencyjnej, kiedy Frank zarzucił mu, że nie ma zielonego pojęcia o marketingu. Wszystko dlatego, że według Toma pomysły Franka będą kosztowały fortunę i w obecnej sytuacji rewolucyjne rozwiązania lepiej odłożyć na później. Frank natomiast uważa, że kto płynie z prądem, nie zawojuje rynku, i firma powinna postawić wszystko na jedną szalę, bez względu na okoliczności. Trzeba kuć żelazo, póki gorące.
Niestety nie udało się dojść do porozumienia. Burza mózgów zakończyła się burzą w szklance wody.
Pewnie domyślacie się, że wyróżnione grubą czcionką słowa i wyrażenia można zastąpić angielskimi odpowiednikami, które kręcą się wokół pogody. Oto one:
stormy meeting | burzliwe spotkanie |
to storm out (of a place) | wyparować z impetem |
not have the foggiest idea | nie mieć zielonego pojęcia |
to swim with the tide | płynąć z prądem |
to take something by storm | zawojować, podbić |
to cost the earth | kosztować fortunę |
to put something on ice | odłożyć na później |
come rain or shine | bez względu na okoliczności |
make hay while the sun shines | kuć żelazo, póki gorące |
brainstorm | burza mózgów |
a storm in a teacup | burza w szklance wody |
Mamy nadzieję, że nasz sposób na idiomy, czyli wymyślanie przykładów, a nawet całych historyjek, pomaga Wam w nauce. Jeśli macie własne propozycje na zapamiętywanie idiomów, chętnie je poznamy.
Tymczasem życzymy sprzyjających wiatrów.