Na skróty, czyli zbitki wyrazowe, rzeczowniki złożone, przedrostki i formy ściągnięte w języku angielskim

Wprawdzie dziś nie walentynki — a może będziecie czytać ten tekst właśnie 14 lutego i wtedy będzie jak znalazł — ale my jesteśmy romantyczni i uważamy, że każdy dzień jest dobry, by mieć się ku sobie. Ponieważ blog poświęcony jest językowi angielskiemu, postanowiliśmy zwrócić uwagę na to, jak garną się do siebie angielskie wyrazy. A garną się na różne sposoby.

formy ściągnięte czyli contractions

Już na początku długiego procesu nauki języka poznajemy zasadę tworzenia form ściągniętych (po angielsku contractions) przez dosunięcie do siebie wybranych słów i zastąpienie niektórych liter apostrofem. Zasada ta dotyczy np. łączenia zaimków osobowych z czasownikami to be , have/has/had, will i would. Spójrzcie na przykłady:

Można też tworzyć formy ściągnięte operatorów czy czasowników modalnych połączonych z not:

Czasownik to be w ogóle jest bardzo romansowy — lgnie do here, there, that, now oraz słówek pytających, np.

Formy ściągnięte można też stosować z nazwami własnymi i rzeczownikami (zwróćcie uwagę na taką samą formę ściągniętą od is i has), np.

Znajdziemy je także w przeczących question tags, czyli dopowiedzeniach, które można przetłumaczyć jako prawda? co nie? Kilka przykładów:

Formy ściągnięte to przykłady ze standardowego języka angielskiego w wersji nieformalnej, mówionej. W języku pisanym, urzędowym, prawniczym preferowane są formy pełne.

Natomiast bardzo popularna w języku mówionym forma ain't, która powstała z połączenia am (I) not, nadal uważana jest za slang. W standardowej wersji języka ewoluowała do formy aren't.

Obecnie ain't wychodzi poza pierwszą osobę I, a nawet poza czasownik to be. To prawdopodobnie dlatego, że forma ta jest bardzo towarzyska.

Regionalnie, na przykład na południu Stanów Zjednoczonych, można usłyszeć rozkoszne (?) wariacje, łączące więcej niż dwa wyrazy. Takie formy nie są uznawane za elementy standardowego języka angielskiego, być może dlatego, że brzmią jak łamańce językowe.

Wspomnieliśmy już, że form ściągniętych nie używa się w języku formalnym oraz że standardowo nie łączymy więcej niż dwóch wyrazów. Trzeba zapamiętać jeszcze jedno. Na końcu zdania formy ściągnięte mogą być tylko przeczące, czyli np.

Ściągnięte formy twierdzące na końcu zdania są błędne, a zatem:

rzeczowniki złożone czyli compound nouns

W jednym z działów naszego serwisu, który poświęcony jest gramatyce języka angielskiego, znajdziecie informacje na temat compound nouns /gramatyka/rzeczowniki/zlozone, do których można m.in. zaliczyć słowa powstałe ze zlepienia dwóch wyrazów w jeden, np.

Rzeczowniki złożone mogą się też składać z dwóch wyrazów stojących osobno lub odzielonych łącznikiem. To te mniej towarzyskie, które zachowują dystans, celowo zatem nie przyjrzymy się im teraz bliżej.

portmanteau czyli zbitka wyrazowa

Pora puścić wodze fantazji, przechodzimy bowiem do zjawiska, którego nazwa w tym kontekście po raz pierwszy pojawiła się w utworze Lewisa Carrolla Po drugiej stronie lustra, bedącym kontynuacją Alicji w Krainie Czarów. Jeden z bohaterów popularnego utworu, Humpty Dumpty, tłumaczy Alicji pochodzenie słów powstałych z połączenia wyrazów, mówiąc, że można je porównać do kufra podróżnego (w angielskim określano go słowem portmanteau), który pomieści wiele rzeczy, tak jak pewne słowa mieszczą w sobie kilka znaczeń.

Portmanteau albo portmanteau word, czyli zbitka wyrazowa czy skrzyżowanie wyrazów, od rzeczownika złożonego różni się tym, że połączenie powstaje przez wykorzystanie tylko kawałków słów zlepianych ze sobą, a nie całych wyrazów. Co ciekawe, samo słowo portmanteau jest zbitką francuskich wyrazów porter (nosić) i manteau (płaszcz).

Spójrzcie na przykłady zbitek słownych obecnych we współczesnym języku:

Krzyżowane są też nazwy własne:

I coś z polityki:

Zmieniająca się jak w kalejdoskopie rzeczywistość wymusza konieczność nazywania nowych zjawisk i produktów, dzięki czemu język angielski wzbogacił się w ostatnich latach między innymi o takie słowa:

przedrostki

Innym sposobem na tworzenie nowych słów przez połączenie wyrazów jest użycie przedrostków. Prefixes, bo taką mają angielską nazwę, to dość obszerny temat, dlatego poświęcimy im jeszcze odrębny wpis na naszym blogu. W ramach tak zwanej zajawki proponujemy zapoznanie się z kilkoma przykładami.

Przedrostki są częstym sposobem utworzenia przymiotnika, przysłówka, rzeczownika lub czasownika o przeciwnym znaczeniu, np.

Poza tworzeniem słów o przeciwnym znaczeniu, do wyboru mamy mnóstwo przedrostków zapożyczonych z łaciny czy greki, które modyfikują znaczenie dodawanego do nich słowa, tworząc nowy wyraz. Dla przykładu:

Nie sądzicie, że taka towarzyskość języka angielskiego to ciekawa cecha? Nam osobiście bardzo się podoba.