Różne znaczenia słowa one
One in a million, czyli ale numer!
Być może niektórzy będą zdziwieni, że na temat artykułu wybraliśmy jedynkę, ale tym z Was, których choć trochę interesuje numerologia, na pewno nie musimy się z tej decyzji tłumaczyć.
Sytuacja z jedynką wcale nie jest taka... zero-jedynkowa, jak mogłoby się wydawać. Podejrzenie może wzbudzić już tłumaczenie angielskiego odpowiednika one w naszym słowniku. Przy haśle podajemy oczywiście polskie jeden, ale jest i druga propozycja: ten. Skąd się wzięła? Postaramy się wyjaśnić w dalszej części artykułu.
A poza tym, jedynka bywa czymś pozytywnym albo wręcz przeciwnie. Chcemy być numerem jeden (number one) w jakiejś dziedzinie, czy tą jedyną lub tym jedynym dla kogoś (the one), ale już jedynka w szkole nie wróży niczego dobrego. Dlaczego polski system edukacji zdecydował się na takie oznaczenie najgorszej oceny? Może dlatego, że jest najbliżej zera?
Chyba warto przyjrzeć się angielskiemu one?
one – liczebnik
One to przede wszystkim liczebnik:
| I have one brother. | Mam jednego brata. |
| One swallow doesn't make a summer. | Jedna jaskółka nie czyni wiosny. |
| We had only one day to finish the project. | Mieliśmy tylko jeden dzień na skończenie projektu. |
| Say it one more time. | Powiedz to jeszcze raz. |
one of
Jeśli dopiszemy of, możemy mówić o jednym elemencie jakiejś grupy:
| one of | jeden z |
| One of my brothers is an engineer. | Jeden z moich braci jest inżynierem. |
| I tried on three dresses and only one of them was the right size. | Przymierzyłam trzy sukienki i tylko jedna z nich była w dobrym rozmiarze. |
| He is one of the best English writers. | On jest jednym z najlepszych angielskich pisarzy. |
| The police asked about one of our neighbours. | Policja pytała o jednego z naszych sąsiadów. |
| One of you will have to help me. | Jeden z was będzie musiał mi pomóc. |
one – przymiotnik
One będzie odpowiednim słowem, kiedy mówimy, że coś zdarzyło się pewnego dnia, w pewnym momencie, którejś nocy, itp. Nie określamy dokładnej daty, ale mówimy o konkretnej sytuacji:
| She was kidnapped as she was walking to school one morning. | Została porwana, kiedy pewnego ranka szła do szkoły. |
| One moment she's fine, the next moment she's too weak to walk. | W jednej chwili czuje się dobrze, a za chwilę nie ma siły, żeby stawiać kroki. |
| One day Jack got back home earlier than usual. | Pewnego dnia Jack wrócił do domu wcześniej, niż zwykle. |
one jako zaimek, czyli w roli rzeczownika
Zaimek one może zastąpić rzeczownik w liczbie pojedynczej (jeżeli rzeczownik ten był wcześniej użyty w rozmowie lub z kontekstu wynika, o czym mówimy):
| the one | ten/ta |
| the other one | ten drugi/ta druga/to drugie |
| this one | ten / ta / to (gdy wskazujemy coś / kogoś blisko nas) |
| that one | tamten / tamta / tamto (gdy wskazujemy coś / kogoś dalej od nas) |
| which one | który / która / które? |
Spójrzcie na przykłady:
| My bag is the smaller one. Can I see the one on the right? | Moja torba to ta mniejsza. Czy mogę zobaczyć ten/tę po prawej? |
| Would you like to try on the other one, madam? | Czy chciałaby pani przymierzyć tę drugą / ten drugi / to drugie? |
| I like this one. | Podoba mi się ten / ta / to. |
| What about that one? | A tamtem / tamta / tamto? |
| Which one are you talking about? | O której / którym mówisz? |
Zaimkiem one zastępujemy także rzeczowniki w liczbie mnogiej, po dodaniu końcówki -s: ones
| the ones | ci / te |
| the other ones | pozostali / pozostałe / te drugie / ci drudzy |
| these ones | ci / te (gdy wskazujemy coś / kogoś blisko nas) |
| those ones | tamci / tamte (gdy wskazujemy coś / kogoś dalej od nas) |
| which ones | którzy / które? |
Mamy przykłady i na liczbę mnogą:
| My brothers are the shorter ones. | Moi bracia to ci niżsi. |
| Can I see the ones with big pockets? | Czy mogę zobaczyć te z dużymi kieszeniami? |
| How much are the other ones? | Ile kosztują te drugie? |
| Where did the other ones go? | Gdzie poszli pozostali? / Gdzie poszły pozostałe? |
| These ones are from Greece. | Ci / te są z Grecji. |
| I bought those ones in France. | Tamte kupiłam we Francji. |
| - I like those coats. - Which ones? |
- Podobają mi się tamte płaszcze. - Które? |
Mówiąc o dwóch rzeczach w zestawieniu lub porównaniu, użyjemy one i the other:
| Samantha and Sandra look so alike! It's impossible to tell one from the other. | Samantha i Sandra są tak do siebie podobne! Jest niemożliwe odróżnić je od siebie (jedną od drugiej). |
| You can't have one or the other, you must take both of them. | Nie możesz wziąć tylko jednego (jednego lub drugiego), musisz wziąć oba. |
| I like these two cups, but I can't afford both of them. Can I have one without the other? | Podobają mi się te dwie filiżanki, ale nie stać mnie na obie. Mogę kupić tylko jedną (jedną bez drugiej)? |
I dla jeszcze lepszej ilustracji zagadnienia, próbka dialogu, który naszpikowaliśmy bohaterem tego artykułu, do granic wiarygodności. ;)
| I'm calling about one of the dresses from your catalogue. | Dzwonię w sprawie jednej z sukienek z waszego katalogu. |
| Which one are you interested in? | Która panią interesuje? |
| I'd like to order the red one. | Chciałabym zamówić tę czerwoną. |
| There are a few red dresses on our offer, madam. Would you like to specify which one you like? | W naszej ofercie jest kilka czerwonych sukienek, proszę pani. Czy zechciałaby pani sprecyzować, która się pani podoba? |
| I'm sorry. I mean the one with the long sleeves. | Przepraszam. Chodzi mi o tę z długimi rękawami. |
| The one on page 4? | Tę na czwartej stronie? |
| That's right. Is it available? | Zgadza się. Czy jest dostępna? |
| I'm afraid this one is temporarily out of stock. Would you be interested in another one? | Obawiam się, że ta jest tymczasowo niedostępna. Byłaby pani zainteresowana jakąś inną? |
| I'm not sure. The other ones are not exactly my style. | Nie jestem pewna. Pozostałe są niezupełnie w moim stylu. |
Jeśli jeszcze nie kręci Wam się w głowach, zachęcamy do zapoznania się również z tekstem, w którym wyjaśniamy różnice między other, the other, another, others, the others.
one jako podmiot
W formalnym angielskim one używa się w konstrukcjach bezosobowych, kiedy uogólniamy podmiot, nie mając na myśli konkretnej osoby, gdy mówimy np. nie wiadomo, trzeba, powinno się, można coś zrobić. We współczesnej angielszyźnie popularność one w tym kontekście raczej spada – częściej usłyszymy wtedy zaimki you lub we, przy czym w tych przypadkach, w zależności od kontekstu, autor lub adresat wypowiedzi może być wkluczony do podmiotu, a nie zawsze tego chcemy. Dla przykładu, poniższe zdanie z podmiotem you można zinterpretować na dwa sposoby:
| You shouldn't watch TV all day. |
Jako uogólniony podmiot, you, podobnie jak one, odnosi się tu do każdej osoby, a więc całe zdanie można rozumieć:
| Nie powinno się całymi dniami oglądać telewizji. |
W drugiej interpretacji, you będzie zaimkiem przypisanym 2. osobie liczby pojedynczej (ty), a zatem przekaz rozszyfrujemy personalnie:
| Nie powinieneś całymi dniami oglądać telewizji. |
To może jednak bezpieczniej w roli zaimka dla uogólnionego podmiotu stosować one, czyli:
| One shouldn't watch TV all day. |
Jeśli zdecydujecie się na taką wersję, pamiętajcie, że do zaimka one dobierzemy czasownik w 3. osobie liczby pojedynczej (z wyjątkiem czasownika modalnego, z którym zawsze użyty jest bezokolicznik):
| One never knows what to do in such situations. | Nigdy nie wiadomo, co robić w takich sytuacjach. |
| One needs to be patient if one wants to be successful. | Trzeba być cierpliwym, jeśli chce się osiągnąć sukces. |
| One should be careful and not take unnecessary risks. | Trzeba być ostrożnym i nie podejmować zbędnego ryzyka. |
| Can one park outside the bank? | Czy można parkować przed bankiem? |
Być może jednym z powodów, dla których one w tej roli odchodzi powoli do lamusa, jest to, że zdania, w których się pojawia, mogą brzmieć niestylistycznie ze względu na powtórzenia, np:
| One should keep one's problems to oneself. | Powinno się zachowywać swoje problemy dla siebie. |
Ta sama treść ponoć lepiej brzmi w wersji z zaimkiem you:
| You should keep your problems to yourself. |
I bądź tu człowieku mądry! Dla uspokojenia przejdźmy do idiomów. ;)
one w idiomach
| I, for one | ja, w każdym razie (dla pokazania, że nasza opinia wydaje nam się właściwa, nawet jeśli różni się od tego, co myślą inni) |
| You can do as you please. I, for one, think it's best to stay at home. | |
| get it in one | od razu coś zgadnąć, zrozumieć |
| Got it in one! Amazing! | |
| at one | zgodnie, w zgodzie |
| We decided at one that the next meeting should be postponed. | |
| one after another/ one after the other |
jeden za drugim |
| She watched the chocolates disappear one after the other in his mouth. | |
| one of a kind/ one of its kind/ one and only |
jedyny w swoim rodzaju |
| You're one of a kind, you know. | |
| be one for something | być entuzjastą czegoś, bardzo coś lubić |
| I've never been one for team sports. | |
| one and the same | ten sam |
| It turned out that Lucy's husband and Meg's boss are one and the same person! |
one w znaczeniu ja
W języku bardzo formalnym można spotkać się z zaimkiem one, który odnosi się do pierwszej osoby liczby pojedynczej, czyli autora lub autorki wypowiedzi:
| One would be honoured to meet the... | Byłbym zaszczycony spotkaniem z... (tu sobie dopiszcie według uznania) ;) |
Jeśli zatem obracacie się w „odpowiednich” kręgach, możecie zapamiętać one w takiej roli.
Przydatny artykuł? Ciekawi nas bardzo, który z dotychczasowych tekstów na naszym blogu jest dla Was number one.