Angielskie określniki ilości — quantifiers

Przyjrzyjmy się teraz słowom, których używa się z rzeczownikami do orientacyjnego wskazania ilości lub liczby. Nie mamy tu na myśli liczebników, bo —  po pierwsze — one pozwalają na precyzyjne określenie, ile czegoś jest, a po drugie sporej grupy rzeczowników nie da się policzyć — o rzeczownikach niepoliczalnych nie powiemy, że jest ich jeden, dwa, pięć.

O jakie zatem słowa nam chodzi?

Trochę, niewiele, dużo, niedużo, sporo, kilka, mało, wystarczająco... Zgodzicie się chyba, że właśnie za pomocą takich słów możemy w przybliżeniu określić, ile czegoś jest, prawda? Niektóre z tych słów są zarezerwowane dla rzeczowników policzalnych, inne dla niepoliczalnych. Czy któreś z tego typu określeń są uniwersalne, tzn. czy można ich użyć w odniesieniu zarówno do rzeczowników policzalnych jak i niepoliczalnych? Spróbujemy to ustalić.

kiedy używać much, many, a lot of

Przede wszystkim zacznijmy od pytania ile/ilu i odpowiedzi dużo i mało. Potrzebne nam będą: much, many i a lot of. Musimy tu pamiętać o podziale na rzeczowniki policzalne i niepoliczalne.

                                                                             rzeczowniki policzalne
twierdzenie a lot of There are a lot of dictionaries in our library. W naszej bibliotece jest wiele słowników.
przeczenie many We don't have many friends here. Nie mamy tutaj wielu przyjaciół.
pytanie many playHow many friends have you got? Ilu (jak dużo) masz przyjaciół?
playHow many toys do you want? Ile (jak dużo) zabawek chcesz?
Are there many restaurants in this area? Czy w tej okolicy jest dużo restauracji?

                                                     rzeczowniki niepoliczalne
twierdzenie a lot of There is a lot of noise in the city centre. W centrum miasta jest dużo hałasu.
przeczenie much I don't drink much coffee. Nie piję dużo kawy.
pytanie much playHow much sugar do you want? Ile (jak dużo) cukru chcesz?
playHow much time do you need? Ile (jak dużo) czasu potrzebujesz?
Do you have much work to do? Masz dużo pracy do zrobienia?

Jak widać w tabelach, w przeczeniach i pytaniach używamy many dla rzeczowników policzalnych i much dla rzeczowników niepoliczalnych — oto kolejne przykłady:

rzeczowniki policzalne
There weren't many people at the party. Na imprezie nie było dużo ludzi.
I didn't eat many chocolates. Nie zjadłam dużo czekoladek.
playDo you have many books? Masz dużo książek?
playI don't have many books. Nie mam wielu książek.
rzeczowniki niepoliczalne
There isn't much furniture in the office. W biurze nie ma dużo mebli.
I don't eat much meat. Nie jem dużo mięsa.
playHow much time do you have? Ile (jak dużo) masz czasu?
I haven't had much free time lately. Nie miałem ostatnio dużo wolnego czasu.

Trzeba tu dodać, że (prawie) uniwersalnie można stosować a lot of, więc jeśli coś się komuś pomiesza między much i many, a lot of załatwia sprawę:

playDo you have a lot of time? Czy masz dużo czasu?
playI don't have a lot of time. Nie mam dużo czasu.

Napisaliśmy, że (prawie) uniwersalnie, bo nie dotyczy to pytań z how much i how many — najlepiej zapamiętać sobie te zbitki w całości (zwróćcie uwagę, że wyróżniliśmy je kolorem w przykładach, ze znaczeniem ile, czyli jak dużo).

W zdaniach twierdzących odpowiednikiem polskiego dużo jest a lot (of) lub bardziej potoczne lots (of):

playShe has lots of friends. Ona ma wielu przyjaciół.
playDo you have lots of work? Czy masz dużo pracy?

much, many, a lot of — wyjątki

Od wspomnianej zasady podziału na określniki używane w zdaniach twierdzących, pytaniach i przeczeniach są wyjątki. W stylu bardziej formalnych zdarza się spotkać w zdaniach twierdzących także many i much:

There have been many acts of violence in schools recently.
There is much concern about an increasing number of teenage drug addicts.

Również gdy chcemy powiedzieć, że czegoś jest za dużo, w zdaniu twierdzącym użyjemy too many i too much, a nie too a lot of.

You ask too many questions. Zadajesz za dużo pytań.
You've got too many clothes. Masz za dużo ubrań.
I had too many things to do and I forgot to call you. Miałam za dużo rzeczy do zrobienia i zapomniałam do ciebie zadzwonić.
I've put too much sugar in the cake. Dałem za dużo cukru do ciasta.
playYou smoke too much. Palisz za dużo. (można również użyć bez rzeczownika, gdy chodzi o czynność)
playShe spends too much money on cosmetics. Ona wydaje za dużo pieniędzy na kosmetyki.

Ciekawostką, jeśli chodzi o formę zdania, są pytania w formie przeczącej. Możemy w nich użyć many, much lub a lot of, przy czym jest to zależne od odpowiedzi, której się spodziewamy.

Stosując w takich pytaniach much i many, spodziewamy się, że odpowiedź będzie przecząca (NIE dużo), natomiast a lot of i lots of w pytaniu w formie przeczącej, zwykle oznacza, że spodziewamy się odpowiedzi o znaczeniu dużo. Trochę to się może wydaje zawiłe, ale przykłady powinny rozjaśnić sprawę:

pytanie w wolnym tłumaczeniu spodziewana odpowiedź
Didn't he lose much blood? Nie stracił raczej dużo krwi, prawda? No, he didn't.
Didn't he lose a lot of blood? Stracił dużo krwi, tak? Yes, he did.
Haven't you had many complaints lately? Ostatnio raczej nie mieliście dużo skarg? No, we haven't.
Haven't you had a lot of complaints lately? Ostatnio mieliście chyba dużo skarg, prawda? Yes, we have.

plenty of i a number of

Innym określeniem na dużą ilość lub liczbę czegoś jest plenty of — z rzeczownikami policzalnymi i niepoliczalnymi:

Plenty of fans have gathered utside the stadium the day before the concert. Mnóstwo fanów zebrało się przed stadionem dzień przed koncertem.
There are plenty of solutions to this problem. Jest wiele rozwiązań tego problemu.
We've got plenty of flour. Why don't we make a cake? Mamy dużo mąki. Może zrobimy ciasto?
playDoes she have plenty of money? Czy ona ma dużo pieniędzy?

Tylko dla rzeczowników policzalnych odpowiednie będzie określenie a number of:

playI have a number of things from England. Mam sporo rzeczy z Anglii.
A large number of young people can't afford a flat on their own. Bardzo wielu młodych ludzi nie stać na własne mieszkanie.
We're busy dealing with an increasing number of complaints. Mamy dużo pracy z rosnącą liczbą zażaleń.

kiedy używać few i little

Pora na określenia o przeciwnym znaczeniu. Jak po angielsku powiedzieć, że czegoś jest mało? Zacznijmy od przykładów.

I have very few good friends. Mam bardzo niewielu dobrych kolegów.
Few people know that he was also a painter. Mało ludzi wie, że był także malarzem.
I have got too few dresses... Mam za mało sukienek...
You spend very little time with your children. Spędzasz bardzo mało czasu ze swoimi dziećmi.
I drink little coffee. Piję mało kawy.
You eat too little. Za mało jesz.
playI have little time. Mam niewiele czasu.

Jak widzicie, z rzeczownikami policzalnymi używa się few, a z niepoliczalnymi little:

rzeczowniki policzalne few mało, niewiele, niewielu
rzeczowniki niepoliczalne little mało, niewiele

Więcej przykładów:

rzeczowniki policzalne

few

people
questions
months
CDs
dictionaries
nice girls
good friends
e-mails
rzeczowniki niepoliczalne

little

time
information
water
money
wine
light
rice
furniture

Kiedy mowa o tym, że czegoś jest mało, może to znaczyć, że tego brakuje, czyli jest niewystarczająco:

rzeczowniki niepoliczalne too little za mało
rzeczowniki policzalne too few za mało
rzeczowniki policzalne i niepoliczalne not enough niewystarczająco

Przykłady:

We've got too little oil to fry these cutlets. Mamy za mało oleju, żeby usmażyć te kotlety.
There are too few women in the parliament. W parlamencie jest za mało kobiet.
Are there enough chairs in the conference room? Czy w sali konferencyjnej jest wystarczająco dużo krzeseł?
You've bought enough rice to feed an army! Kupiłeś wystarczająco dużo ryżu do wykarmienia armii!

kiedy używać a few i a little

A teraz coś pomiędzy, czyli ani dużo, ani mało, ale tak, że nam nie brakuje.

I have a few cookies. Mam kilka ciastek.
playOnly a few people live here. Tylko kilku ludzi tu mieszka.
playI have a little time. Mam trochę czasu.
I need a little help with my homework. Potrzebuję trochę pomocy z pracą domową.

Jak widzicie, do użytych wcześniej few i little dodaliśmy a:

rzeczowniki policzalne a few kilka, kilku, kilkoro
rzeczowniki niepoliczalne a little trochę

Więcej przykładów:

rzeczowniki policzalne

a few

people
questions
months
CDs
dictionaries
nice girls
good friends
e-mails

rzeczowniki niepoliczalne

a little

time
information
water
money
wine
light
rice
furniture

Kilka to po angielsku także several:

playI got several things for my birthday. Dostalam kilka rzeczy na urodziny.

Skoro nie brakuje, to jest wystarczająco:

enough wystarczająco

Jeśli czytacie uważnie, domyślacie sie zapewne, że enough użyjemy zarówno z rzeczownikami policzalnymi, jak i niepoliczalnymi:

enough time wystarczająco dużo czasu
enough chairs wystarczająco dużo krzeseł

kiedy używać some i any

Przed rzeczownikiem niepoliczalnym i rzeczownikiem w liczbie mnogiej w zdaniu twierdzącym użyjemy some.

some apples jakieś jabłka, trochę jabłek
some questions jakieś pytania, trochę pytań
some sandwiches jakieś kanapki, trochę kanapek
some photos jakieś zdjęcia, trochę zdjęć
some problems jakieś problemy, trochę problemów
some water jakaś woda, trochę wody
some money jakieś pieniądze, trochę pieniędzy
some time jakiś czas, trochę czasu
some furniture jakieś meble, trochę mebli
some smoke jakiś dym, trochę dymu

Przykłady:

playI need some money. Potrzebuję (trochę) pieniędzy.
I'll make you some sandwiches. Zrobię wam kanapki / trochę kanapek.

W pytaniach, przed rzeczownikami niepoliczalnymi i rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej wstawiamy any.

playDo you have any money? Masz jakieś pieniądze?
Is there any mineral water? Czy jest (jakaś) woda mineralna?

Have you got any questions? Masz jakieś pytania?
Are there any good bookshops nearby? Czy w pobliżu są jakieś dobre księgarnie?

Przykłady spoza powyższego standardu:

W pytaniach używa się some, o ile pytanie ma np. formę propozycji:

playDo you want some cake? Chcesz trochę ciasta?

any, hardly any i no z rzeczownikami policzalnymi i niepoliczalnymi

Kiedy czegoś jest naprawdę bardzo mało, tak ledwo ledwo, po angielsku powiemy hardly any — zarówno z rzeczownikami policzalnymi, jak i niepoliczalnymi:

We've got hardly any salt left. Nie mamy już prawie soli.
There's hardly any milk in the fridge. W lodówce prawie nie ma już mleka.
I have hardly any friends here. Prawie nie mam tu koleżanek.
There were hardly any applicants for the job. Na to stanowisko prawie nie było kandydatów.

Od hardly any, czyli prawie wcale, już tylko krok dzieli nas od niczego. Jak po angielsku powiedzieć, że w ogóle czegoś nie ma?

I don't need any new furniture. Nie potrzebuję (żadnych) nowych mebli.
We haven't got any milk. Nie mamy mleka.
playI don't have any money. Nie mam żadnych pieniędzy. Nie mam ani trochę pieniędzy.

I don't know any people here. Nie znam tu żadnych ludzi.
I haven't got any problems with English. Nie mam żadnych problemów z angielskim.
There aren't any shops around here. W tej okolicy nie ma żadnych sklepów.

Widzicie zapewne, że wszystkie przykłady są zdaniami przeczącymi. W języku angielskim mozna zrobić jeszcze takie czary-mary, że w tych zdaniach pozbędziemy się not, a wtedy zamiast any wstawimy no:

We haven't got any milk. = We've got no milk. Nie mamy mleka.
There aren't any shops around. = There are no shops around here. W tej okolicy nie ma żadnych sklepów.

określniki ilości w angielskim

Dla większej przejrzystości wstawiliśmy omówione wyżej określenia do tabeli. Kolorem zaznaczyliśmy te, które są inne dla rzeczowników policzalnych i niepoliczalnych.

rzeczowniki policzalne w liczbie mnogiej rzeczowniki niepoliczalne
How many? How much?
There are too many chairs. There is too much water
plenty of chairs plenty of water
a lot of/lots of chairs a lot of/lots of water
(not) enough chairs (not) enough water
a few chairs a little water
(very) few chairs (very) little water
not many chairs not much water
hardly any chairs hardly any water
no chairs no water

I kolejna tabela, która zbiera wszystkie informacje:

niepoliczalny policzalny zdanie
twierdzące
przeczenia pytanie ilość
playmuch + * + + dużo
playmany + ** + + dużo
playa lot of + + + + + dużo
playlots of + + + + + dużo
playa number of + + dużo, wiele
playplenty of + + + + dużo, wiele, mnóstwo
playa few + + + kilka
playfew + + niewiele, mało
playa little + + + trochę
playlittle + + niewiele, mało
playseveral + + kilka
playsome + + + + trochę, jakieś
playany + + *** + + trochę, jakieś, żadne

Wcześniej w tekście pojawiły się uwagi dotyczące wyjątków oznaczonych w tabeli * , ** i ***.