Zaimki i przymiotniki wskazujące

Pokazujecie czasem coś paluchem? No przyznajcie się, przecież każdemu się zdarza. W takich sytuacjach pomocne są zaimki i przymiotniki wskazujące. To, tamto, te, tamte, ci, tamci... Melodyjnie się zrobiło. :)

W dalszej części artykułu będzie bardziej szczegółowa analiza, a na początek kilka słów wprowadzenia. Przede wszystkim trzeba zapamiętać, że w języku angielskim mamy do dyspozycji cztery wyrazy wskazujące.

Dwóch używamy dla liczby pojedynczej:

playthis
playthat

i dwóch dla liczby mnogiej:

playthese
playthose

Można też podzielić je w inny sposób. Dwa dla czegoś co bliskie:

l.poj playthis
l.mn. playthese

i dwa dla czegoś, co jest w oddaleniu od nas:

l.poj. playthat
l.mn. playthose

Zawracanie sobie głowy nazewnictwem nie jest konieczne, jednak dla dociekliwych wyjaśniamy pokrótce podział na zaimki i przymiotniki wskazujące. Mimo że ten dział poświęcony jest zaimkom, zebraliśmy tutaj także informacje o przymiotnikach wskazujących — dla pełnego obrazu.

przymiotniki wskazujące this, that, these, those

Przymiotników wskazujących używamy z rzeczownikami, np:

playThis dress is beautiful! Ta sukienka jest piękna!
playDo you know that man? Znasz tamtego mężczyznę?
playThese shoes are killing me! Te buty mnie uwierają!
playAre those suitcases yours? Czy tamte walizki są twoje?

zaimki wskazujące this, that, these, those

Zaimki wskazujące zastępują rzeczowniki, czyli bezpośrednio po nich nie użyjemy już rzeczownika. Przydadzą się, gdy np. nie wiemy, jak coś nazwać i ogólne „to załatwia sprawę. Wskazujemy kogoś lub coś (w liczbie pojedynczej lub mnogiej) i mówimy:

playWhat's this? Co to jest?
playLook at that! Popatrz na to!
playHold these, will you? Potrzymaj to (= te rzeczy) proszę.
playWhose books are those? Czyje to książki?

kiedy używać this i these

Przyjrzyjmy się teraz bliżej kontekstom, w których używamy zaimków i przymiotników wskazujących this i these.

  • this i these dla bliskości fizycznej

Mówiąc o bliskości, mamy na myśli bliskość fizyczną, czyli np. gdy trzymamy coś w ręku albo znajduje się blisko nas:

playI don't like this painting. Nie podoba mi się ten obraz. (Stoimy blisko niego.)
playAre these your keys? Czy to są twoje klucze? (Trzymamy je w ręku.)
playWho's this? Kto to jest? (Mowa o osobie, która stoi blisko.)
  • this i these dla bliskości w czasie
playThis weekend we're going to London. W ten weekend jedziemy do Londynu. (W najbliższy weekend.)
playCycling is very popular these days. Jazda na rowerze jest obecnie (dosł. w tych dniach) bardzo popularna.
playWe're thinking of moving out this year. Zastanawiamy się nad wyprowadzką w tym roku. (W roku, który trwa.)

This i these przydadzą się zatem, gdy chcemy kogoś przedstawić. W takich sytuacjach osoby przedstawiane znajdują się przecież tuż obok nas, prawda?

playThis is my sister, Angela. To (jest) moja siostra, Angela.
playThese are my parents. To (są) moi rodzice.

Nic dziwnego zatem, że this użyjemy także, gdy przedstawiamy się przez telefon — przedstawiamy w końcu kogoś, kto jest najbliżej nas, czyli siebie samego. ;)

playHello. This is John. Can I speak to Tracy? Cześć, tu John. Czy mogę rozmawiać z Tracy?

W związku z zasadą bliskości, this będzie odpowiednim słowem w odniesieniu do miejsc, w których akurat przebywamy:

playIn this school we don't turn a blind eye to bullying. W tej szkole nie przymykamy oczu na znęcanie się nad słabszymi.
playThis company has always cared about its employees. Ta firma zawsze dbała o swoich pracowników.

This używa się czasem w narracji zamiast a/an, np. dla przyciągnięcia zainteresowania i zasygnalizowania, że za chwilę powiemy na ten temat coś więcej:

playSuddenly I saw this woman next to me. She looked absolutely gorgeous! Nagle zobaczyłem obok siebie tę (= jakąś) kobietę. Wyglądała przepięknie!
playThis new boyfriend of yours — what's his name? Ten twój nowy chłopak, jak on ma na imię?

Warto zapamiętać kilka stałych zwrotów, w których pojawia się this, np:

playWhat's all this? Co tu się dzieje?
playthis minute w tej chwili, już zaraz, natychmiast
playthis instant natychmiast, w tej chwili
playin this case w tej sytuacji
playThis is to certify that... Niniejszym zaświadcza się, że...
playThis goes to show that... To pokazuje, że...

kiedy używać that i those

Pozostały nam do omówienia that i those.

  • that i those dla oddalenia fizycznego

Gdy będzie mowa o czymś lub kimś oddalonym od nas fizycznie, odpowiednie będą that i those:

playCan you see that building over there? Widzisz tamten budynek? ('over there' dodatkowo sygnalizuje, że mowa o czymś odległym)
playWhose are those suitcases downstairs? Czyje są tamte walizki na dole?
playWho's that next to Mary? Kto to jest obok Mary?
  • that i those dla oddalenia w czasie

That i those użyjemy w odniesieniu do faktów, wydarzeń, osób, które mają związek z przeszłością, czyli są oddalone w czasie, np:

playThat afternoon we were all a bit anxious. Tamtego popołudnia wszyscy byliśmy trochę poddenerwowani.
playIn those days, the use of antibiotics wasn't so widespread. W tamtych czasach, stosowanie antybiotyków nie było jeszcze powszechne.
Those were the times! To były czasy! (wtedy, dawno temu)

Co ciekawe, that używa się też, gdy mówi się o kimś z irytacją, pogardą. Może that pasuje tu dlatego, że mówiący chce się od tej osoby zdystansować?

playOh, no! Not that man again! O nie, tylko nie znowu ten facet!
playIt's that terrible boy from next door! Quick! Let's hide somewhere before he sees us! To ten okropny chłopak sąsiadów! Szybko! Schowajmy się gdzieś, zanim nas zauważy!

That i those występują także przy porównaniach, np:

playI can't believe Meg's going out with Felix. She deserves better than that. Nie mogę uwierzyć, że Meg chodzi z Felixem. Zasługuje na kogoś lepszego.
playHer performance was much more interesting than those of the other contestants. Jej występ był o wiele ciekawszy niż występy pozostałych uczestników.

Warto zapamiętać kilka stałych zwrotów, w których pojawia się that, np:

playThat's right. Zgadza się. Właśnie tak.
playThat's all. / Is that all? To wszystko. / Czy to wszystko?
playThat is.../ That is to say... To znaczy... To jest...
playThat's enough! Dosyć tego! Wystarczy!
playThat's great! Świetnie!
playJust like that. Tak po prostu.

Spójrzmy jeszcze na przypadki, w których możemy używać this/that oraz these/those zamiennie.

Kiedy mówimy ten rodzaj/typ, czyli z rzeczownikami kind i sort:

playI like magazines of this kind. Lubię czasopisma tego typu.
playI like magazines of that kind.
playThis sort of bicycle is exactly what I need. Ten typ roweru to dokladnie to, czego potrzebuję.
playThat sort of bicycle is exactly what I need.
playI don't get on well with these sorts of people. Nie mam dobrego kontaktu z ludźmi tego pokroju.
playI don't get on well with those sorts of people.
playThese kinds of men really get on my nerves. Tacy mężczyźni działają mi na nerwy.
playThose kinds of men really get on my nerves.

this i that zamiast so

This i that można też użyć w języku potocznym, dla wzmocnienia — tam, gdzie standardowo używa się so:

playDo you really want to pay this much? Naprawdę chcesz aż tyle zapłacić?
playDo you really want to pay that much?
playYou don't think I'm this stupid, do you? Chyba nie myślisz, że jestem aż tak głupi?
playYou don't think I'm that stupid, do you?

Kto by pomyślał, że o takich krótkich słowach trzeba aż tyle wiedzieć. Mamy nadzieję, że udało nam się w przystępny sposób wyjaśnić, czym są i kiedy są używane zaimki i przymiotniki wskazujące.