Angielskie przymiotniki słabe i mocne
Jak czujecie się, zasiadając do kolejnej porcji naszych objaśnień dotyczących gramatyki języka angielskiego? Czy jesteście delighted, happy, pleased, glad, satisfied, thrilled, overjoyed, a może ecstatic?
W jednej z zakładek wspomnieliśmy, że przymiotniki możemy modyfikować przysłówkiem very (bardzo), np.
| playMr Brown is very old. | Pan Brown jest bardzo stary. |
| playThis bag was very expensive. | Ta torba jest bardzo droga. |
| playYou daughter is very pretty. | Wasza córka jest bardzo ładna. |
Są jednak przymiotniki, których znaczenie wyklucza taką modyfikację. Nie powiemy przecież, że coś jest bardzo bezcenne, bardzo ogromne czy bardzo niesamowite, prawda?
Żeby wiedzieć, w jaki sposób „koloryzować” znaczenie przymiotnika, trzeba mieć świadomość, że przymiotniki dzielą się na gradable (słabe lub neutralne, czyli takie, które dają się stopniować) oraz non-gradable (mocne, czyli te, których się nie stopniuje). Ten podział ma gramatyczne konsekwencje, co sprawia czasem kłopoty nawet tym osobom, które język angielski znają już bardzo dobrze.
Do grupy gradable adjectives należą te, które przedstawiają punkt na jakiejś skali. Przyjrzyjmy się przymiotnikowi cold. Łatwo sobie wyobrazić podziałkę na przykład na termometrze. Kiedy wskazuje on temperaturę 3 stopni, mówimy, że jest cold, przy 20 stopniach jest warm, a przy 30 jest hot. Przymiotniki cold, warm i hot są zatem stopniowalne, bo zawsze może być colder (np. 0 stopni), warmer (np. 24 stopnie) czy hotter (np. 32 stopnie).
Można więc powiedzieć, że jest very warm, very cold i very hot.
Inne przykłady gradable adjectives:
| playsmall | mały |
| playold | stary |
| playyoung | młody |
| playweak | słaby |
| playpopular | popularny |
| playexpensive | drogi |
| playstrong | silny |
| playcheap | tani |
| playtall | wysoki |
| playshort | krótki; niski |
| playlong | długi |
| playstrange | dziwny |
| playquiet | cichy; spokojny |
| playbig | duży |
| playintelligent | inteligentny |
| playfat | tłusty, gruby |
| playthin | cienki; chudy |
| playslim | szczupły |
| playheavy | ciężki |
| playlight | lekki; jasny |
| playdark | ciemny |
Natomiast przymiotniki z grupy non-gradable, czyli przymiotniki mocne, same w sobie wskazują na znaczną intensywność jakiejś cechy. Nie stopniujemy ich, ponieważ nie odnoszą się do właściwości, które mogą mieć różne natężenie.
Do takich przymiotników należą np:
| playwrong | zły |
| playterrible | straszny |
| playawful | okropny |
| playwonderful | cudowny |
| playfree | wolny |
| playunbelievable | niewiarygodny |
| playnecessary | konieczny |
| playexhausted | wyczerpany |
| playgorgeous | wspaniały, zachwycający |
| playdead | martwy |
| playpriceless | bezcenny |
| playcorrect | poprawny, właściwy |
| playexcellent | wyśmienity |
| playamazing | niesamowity |
| playfantastic | fantastyczny |
| playhuge | ogromny, olbrzymi |
| playenormous | ogromny, olbrzymi |
| playtiny | drobny, malutki |
| playfabulous | bajeczny, fantastyczny |
| playdestroyed | zrujnowany, zniszczony |
| playunique | wyjątkowy, unikalny |
Spójrzcie jeszcze na kilka przykładów zestawionych ze sobą przymiotników w wersji słabej i mocnej:
| small | ⇒ | tiny |
| wet | ⇒ | soaked drenched |
| pleased | ⇒ | thrilled delighted |
| scared | ⇒ | petrified terrified |
| tasty | ⇒ | delicious |
| tired | ⇒ | exhausted |
| angry | ⇒ | furious livid |
| upset | ⇒ | devastated |
| hot | ⇒ | scorching boiling |
| cold | ⇒ | freezing |
Jak już wspomnieliśmy, zaprezentowany podział na przymiotniki mocne i słabe wiąże się z konsekwencjami gramatycznymi. Nie chodzi tylko o to, że przymiotniki słabe możemy stopniować, a przymiotników mocnych nie. Kolejna różnica między tymi dwiema grupami to dobór przysłówków, za pomocą których modyfikujemy konkretne przymiotniki.
modyfikowanie przymiotników słabych i mocnych
Przed przymiotnikami, które można stopniować, użyjemy np:
| playvery | bardzo |
| playreally | bardzo, naprawdę |
| playextremely | wyjątkowo, niezwykle |
| playslightly | nieco, lekko |
| playa bit (informal) | trochę |
| playquite | całkiem, dosyć |
| playrather | całkiem, dosyć (mocniejsze niż quite) |
| playpretty (informal) | całkiem, dosyć |
| playsomewhat (formal) | nieco |
| playhugely | ogromnie |
| playintensely | mocno, intensywnie |
| playmost | bardzo (w języku formalnym) |
| playThese postcards are rather expensive. I didn't expect them to cost more than twenty pence! | Te pocztówki są dosyć drogie. Nie spodziewałam się, że będą kosztować więcej niż 20 pensów. |
| playThe chair in my office is most uncomfortable. I'll ask to have it replaced. | Krzesło w moim biurze jest bardzo niewygodne. Poproszę o wymianę. |
| playWhen I lost my job, I found myself in a somewhat difficult position. | Kiedy straciłem pracę, znalazłem się w nieco trudnej sytuacji. |
| playThis coat is very pretty but I was looking for something slightly different. | Ten płaszcz jest bardzo ładny, ale szukałam czegoś nieco innego. |
| playHer behaviour seemed a bit strange. I'd never seen her so upset. | Jej zachowanie wydawało się trochę dziwne. Nigdy nie widziałem jej w tak złym humorze. |
Jakie przysłówki będą zatem odpowiednie do modyfikacji przymiotników mocnych? Spójrzcie na listę poniżej:
| playreally | bardzo, naprawdę |
| playabsolutely | absolutnie, zupełnie |
| playcompletely | kompletnie, całkowicie |
| playtotally | totalnie, całkowicie |
| playutterly | zupełnie, całkowicie |
| playfully | w pełni |
| playsimply | po prostu |
| playquite | absolutnie, całkowicie |
| playvirtually | praktycznie |
| playperfectly | idealnie, doskonale |
| playpractically | praktycznie |
| playentirely | całkowicie |
| playalmost | prawie |
| playnearly | prawie |
| playThe two dresses you bought are nearly identical. Are you sure you need both of them? | Te dwie sukienki, które kupiłaś, są prawie identyczne. Jesteś pewna, że są ci obie potrzebne? |
| playI'm almost ready. Give me another five minutes, ok? | Jestem prawie gotowa. Daj mi jeszcze pięć minut, ok? |
| playHe was totally unaware of the company's difficult situation. | Był zupełnie nieświadom trudnej sytuacji firmy. |
| playThe design is practically complete. It just needs some finishing touches. | Projekt jest praktycznie gotowy. Wymaga tylko końcowych szlifów. |
| playThis corkscrew is utterly useless! Where did you get it from? | Ten korkociąg jest całkowicie bezużyteczny. Skąd go wziąłeś? |
Spostrzegawczy użytkownicy być może zwrócili uwagę, że w obu tabelach pojawił się przysłówek quite i w dodatku jest on różnie przetłumaczony. To nie pomyłka. Tym przysłówkiem możemy modyfikować znaczenie obu typów przymiotników: uwydatniamy nim przymiotniki silnie nacechowane znaczeniowo, a przymiotniki słabe dodatkowo osłabiamy.
| quite z przymiotnikiem słabym | |
| playThe weather was quite good. | Pogoda była dość dobra. |
| playMy sister is quite short. | Moja siostra jest dość niska. |
| quite z przymiotnikiem mocnym | |
| playYour picture is quite amazing! | Twoje zdjęcie jest absolutnie niesamowite! |
| playThis house is quite enormous! | Ten dom jest absolutnie ogromny! |
Inne przysłówki, które pojawiają się zarówno z przymiotnikami słabymi, jak i mocnymi, to pretty, really i fairly (całkiem, dość, raczej):
| playpretty awful |
| playfairly awful |
| playreally awful |
| playpretty good |
| playfairly good |
| playreally good |
Trzeba jednak zaznaczyć, że przysłówek fairly nie może być użyty z przymiotnikami mocnymi, które oznaczają, że coś jest bardzo dobre lub konieczne, takimi jak np. essential, invaluable, perfect, superb, wonderful, tremendous.
| playreally perfect |
| playpretty perfect |
Trochę nauki przy tym jest, trzeba też mieć niezłe wyczucie językowe. Aby poprawnie używać połączenia przysłówka z przymiotnikiem musimy wiedzieć nie tylko, czy dany przymiotnik jest stopniowalny czy nie i jakie przysłówki tej grupie odpowiadają. Trzeba jeszcze znać kolokacje, czyli typowe kombinacje części mowy.
Cóż możemy powiedzieć? Praktyka czyni mistrza i nie od razu Kraków zbudowano. Entuzjazm, samodyscyplina, cierpliwość, systematyczność, lata nauki... Będzie dobrze.