Wyrażenia i idiomy z rzeczownikiem hand

Łapy przy sobie, czyli od rękopisu do rękoczynów

Pan Zenek, mój sąsiad z parteru, ma bardzo ciekawy życiorys. Lata temu, kiedy pracował jako ochroniarz w bibliotece, pokusił się o kradzież cennego rękopisu. Mówi, że nie wie, co go wtedy podkusiło – przecież jak dotąd cieszył się nieskalaną reputacją. Może chodziło o zdobycie pieniędzy, aby zaimponować ojcu pewnej dziewczyny, którego chciał prosić o jej rękę? A może po prostu miał dosyć życia z łapy do papy? Wszystko ułatwił fakt, że nikt nie patrzył panu Zenkowi na ręce – teraz jego ówczesne szefostwo zapewne wyznaje zasadę, że kontrola to wyższa forma zaufania.

Tak czy siak, stało się. Pan Zenek schował zdobycz w rękawie, ale że ma dwie lewe ręce, wyszło trochę nieudolnie. Słabo przemyślana (a raczej spontaniczna) akcja zakończyła się pościgiem, w ferworze doszło do rękoczynów i ostatecznie pana Zenka dopadła ręka sprawiedliwości. Nieoczekiwanie pomocną dłoń wyciągnął lokalny biznesman, który poręczył za pana Zenka, choć nie bardzo było mu to na rękę (obawiał się nieco utraty wiarygodności, wstawiając się za – było nie było – złodziejem). Ale w końcu ręka rękę myje, a pan Zenek wyświadczył mu kiedyś drobną, ale istotną przysługę – takich rzeczy się nie zapomina.

Pan Zenek, ujęty tak humanitarną postawą, z ręką na sercu obiecał, że nigdy więcej nie dopuści się podobnego wyskoku. Po wyjściu z aresztu zajął się rękodzielnictwem – zajęciem znacznie bezpieczniejszym, które nie jest źródłem tylu pokus. Twierdzi, że dwie lewe ręce nie stanowią żadnej przeszkody.

Czy znacie angielskie odpowiedniki wytłuszczonych w powyższym tekście fragmentów? Spójrzcie na nasze propozycje:

manuscript rękopis
propose to somebody prosić o rękę
live from hand to mouth żyć z dnia na dzień (zasłyszany regionalizm: z łapy do papy)
breathe down somebody's neck patrzeć komuś na ręce
sleeve rękaw
be all fingers and thumbs mieć dwie lewe ręce
fistfight/struggle rękoczyny, walka na pięści / szarpanina, bójka
the long arm of the law ręka sprawiedliwości
give/lend somebody a helping hand wyciągnąć pomocną dłoń
bail somebody out poręczyć za kogoś
suit somebody/ suit one's book być komuś na rękę
You scratch my back and I'll scratch yours. ręka rękę myje
in all conscience / in good conscience z ręką na sercu
handicraft rękodzielnictwo

W języku polskim mamy bardzo dużo zwrotów, wyrażeń, idiomów z ręką. Przyjrzyjmy się, jak sytuacja wygląda w języku angielskim. Pewnie wszyscy wiecie, że ręka po angielsku to

hand
hand

handhand

dłoń, ręka

Oto kilka przykładów popularnych słów, których elementem jest hand:

handwriting charakter pisma; pismo odręczne
handful garść (tyle, ile się zmieści w dłoni); garstka (mało)
handy przydatny; będący pod ręką
hand-held ręczny (np. kamera); przenośny (np. komputer)
handle klamka; uchwyt; trzonek
handrail poręcz
handbag torebka
handyman złota rączka, majster-klepka
handbrake hamulec ręczny
handball piłka ręczna
hand luggage bagaż podręczny
second-hand z drugiej ręki, używany
handwriting

handwritinghandwriting

pismo ręczne, charakter pisma

handful

handfulhandful

garść

handle

handlehandle

uchwyt, klamka

handbag

handbaghandbag

torebka damska

handbrake

handbrakehandbrake

hamulec ręczny

handball

handballhandball

piłka ręczna

hand – zastosowanie

Śmieszny śródtytuł? Chyba większości z Was znany jest cytat z fraszki Jana Kochanowskiego: „Ślachetne zdrowie / Nikt się nie dowie / Jako smakujesz / Aż się zepsujesz”. Ostatnio jestem z tym fragmentem za pan brat – moją koleżankę dotkliwie ugryzł w rękę pies, więc uciążliwości związane z niesprawną kończyną omawiamy na każdym spotkaniu. Mimo że koleżanka jest praworęczna (right-handed), a poszkodowana ręka lewa, wiele codziennych czynności stało się sporym problemem.

Żeby jednak nie demonizować psów, na marginesie dodam, że okoliczności napaści były niejednoznaczne i koleżanka dawno już krewkiemu futrzakowi wybaczyła.

Warto wspomnieć, że ręce odgrywają dużą rolę także w innych sytuacjach towarzyskich. ;) Zaczyna się od uściśnięcia dłoni na powitanie (czasem trzeba machnięciem dłoni zasygnalizować swoją obecność), a na pożegnanie możemy pomachać komuś ręką, np. z okna pociągu.

wave one's hand
wave at/to somebody
machać do kogoś ręką
shake somebody by the hand
shake somebody's hand
shake hands with somebody
uścisnąć komuś dłoń, podać sobie ręce
wave somebody goodbye/wave goodbye to somebody pomachać do kogoś na pożegnanie
wave

wavewave

machać (np. ręką)

shake hands

shake handsshake hands

uścisnąć sobie ręce / dłonie

Bez pomocy rąk w ogóle trudno by było się z kimś skontaktować. To przecież ręką trzymamy (hold) telefon, ręką – konkretnie palcami – przyciskamy (press) klawisze lub wprowadzamy (insert) numer... Spokojnie można powiedzieć, że ręczne czynności zajmują w dobrych słownikach po kilka stron! Co z tego wyłuskaliśmy dla Was? Spójrzcie na nasz mały słownik tematyczny.

trzymaj mnie mocno

catch

catchcatch

łapać

hold

holdhold

przytrzymać

grip

gripgrip

ściskać, uchwycić

catch łapać
Now try catching the ball with one hand.
throw rzucać
She threw a stone at me!
seize chwytać, łapać
They seized my arms and frogmarched me out of the room.
clutch kurczowo trzymać, ściskać
Clutching the purse to her chest, she pushed through the crowd.
hold trzymać, przytrzymać
Could you hold the door for me, please?
grasp chwycić, złapać za coś i ścisnąć
The man reached out for the ball and grasped it with both hands.
grip mocno chwycić, ściskać
He gripped the rope and pulled it.
cling to somebody/something trzymać się kogoś/czegoś kurczowo
Clinging to the handrail, she took slow steps down the slippery path.
snatch chapnąć, chwycić, wyrwać
He suddenly snatched the wallet out of my hand.

przepychanki

drag

dragdrag

ciągnąć, wlec

push

pushpush

pchać

pull

pullpull

ciągnąć

pull ciągnąć
You need to pull that string to flush the toilet.
drag ciągnąć, wlec
The man dragged the canoe onto the shore.
tug pociągnąć, szarpać za coś
Stop tugging on my sleeve!
yank wyrwać, szarpnąć
He yanked the knob too hard and the drawer fell onto the floor, landing on his toes.
push pchać
Don't push the door. It opens automatically.
shove mocno popchnąć; rzucić niedbale, w pośpiechu
She shoved the bag on the sofa and ran to the kitchen.

syndrom niespokojnych rąk

tamper with something majstrować/manipulować przy czymś
The key won't turn. The lock must have been tampered with.
fumble grzebać, szperać; nieporadnie obchodzić się z czymś
Jess woke up and fumbled for the phone on the bedside table.
toy with something bawić się (np. włosami)
She was toying with her hair, her eyes glued to the screen.
fiddle with something bawić się czymś, bezmyślnie obracać coś w dłoni
Stop fiddling with the scissors! Put them away.
twiddle (with) something bawić się czymś, bezmyślnie obracać coś w dłoni; przebierać palcami
He was leaning against the door of the car, twiddling with the keys.

raczej przyjemne

stroke

strokestroke

głaskać

rub

rubrub

pocierać, masować

pat poklepać
The girl patted the kitten on the head.
stroke głaskać
My dog doesn't like being stroked by strangers.
rub pocierać, masować
Rub your arm with this ointment twice a day.
tickle łaskotać
My cat loves being tickled behind the ears.

zazwyczaj bolesne

slap

slapslap

uderzyć dłonią, dać klapsa, spoliczkować

slap uderzyć dłonią, dać klapsa, spoliczkować
I lost my temper and slapped his face.
smack dać klapsa
I don't remember ever being smacked by my parents.
wring wykręcić, wyżymać
Can you wring out the washing and hang it out in the garden?
wrench szarpnąć; wykręcić
He wrenched the photos out of my grasp and quickly walked away.
Jack wrenched Pete's arm in a fight.

z ręki do ręki

On, in, at, to, by, from, out... Takie krótkie wyrazy, a niejednemu uczniowi spędzają sen z powiek. Przyjrzyjmy się przykładowym wyrażeniom z rzeczownikiem hand, w których występują te kłopotliwe elementy językowe.

by hand

by handby hand

ręcznie

by hand ręcznie
You expect me to wash your clothes by hand?! You must be joking!
in hand bieżący, aktualnie omawiany, w toku
Let's focus on the matter in hand, shall we? There'll be time for extra questions afterwards.
at hand bliski, w zasięgu ręki, do dyspozycji
Several ambulances will be at hand throughout the music festival.
(dismiss/reject/refuse something) out of hand (odrzucić coś) z marszu, od ręki, od razu
You shouln't have rejected his offer out of hand. It wasn't that bad.
On the one hand... On the other hand... Z jednej strony... Z drugiej strony... (gdy np. rozważamy wady i zalety czegoś)
On the one hand, the investment might bring us millions. On the other hand, it's quite risky.
Hands off! Łapy precz! Zabieraj łapy!
Hands off my bike!

Spójrzmy teraz na przykłady angielskich idiomów i innych wyrażeń, w których pojawia się hand, czyli ręka. Ponieważ jest ich multum, wybraliśmy naszym zdaniem najciekawsze i pogrupowaliśmy je tematycznie, oczywiście według subiektywnych kryteriów. Może dzięki temu łatwiej będzie Wam je zapamiętać?

hand w idiomach o relacjach

eat out of somebody's hand jeść komuś z ręki
gain the upper hand zdobyć przewagę
bite the hand that feeds you gryźć/kąsać rękę, która cię karmi
raise a hand against somebody podnieść na kogoś rękę
give/lend somebody a hand with something pomóc komuś z czymś
pay somebody a back-handed/left-handed compliment powiedzieć komuś dwuznaczny komplement
know somebody like the back/palm of one's hand znać kogoś jak własną kieszeń
to glad-hand somebody witać się z kimś, rozdawać uściski (zwykle
w odniesieniu do np. polityków ściskających dłonie
publiczności na wiecu, gwiazd witających się z fanami, itp.)
to tie somebody's hands związać komuś ręce
play (right) into somebody's hands rozgrywać coś nieświadomie po myśli przeciwnika

hand w idiomach o winie i karze

dirty one's hands splamić sobie ręce
have somebody's blood on one's hands mieć na rękach czyjąś krew
fall into the wrong hands wpaść w złe/niepowołane ręce
catch somebody red-handed/catch somebody with one hand in a cookie jar złapać kogoś na gorącym uczynku
wash one's hands of something umywać od czegoś ręce
take the law into one's own hands samemu wymierzyć sprawiedliwość
have clean hands mieć czyste ręce
have one's hand in the till okradać pracodawcę
be hand in glove with somebody mieć z kimś konszachty

hand w idiomach o pracy, biznesie, działalności

get one's hands dirty ubrudzić sobie ręce (ciężką pracą)
keep a firm hand on someone/something dopilnować, ściśle kontrolować
All hands on deck! Wszyscy na pokład!
put one's hands to the plough przyłożyć się do czegoś; zabrać się za jakieś zadanie, pracę
the right hand doesn't know what the left hand is doing prawa i lewa ręka w tym powiedzeniu to działy jakiejś organizacji, które nie wiedzą, czym zajmują się inne działy, czego efektem jest dezorganizacja i chaos
many hands make light work tam, gdzie chętnych jest wiele rąk, robota idzie szybko
vote by a show of hands głosować przez podniesienie ręki
change hands zmienić właściciela, przejść w inne ręce
have a hand in something mieć w czymś udział
give somebody a free hand dać komuś wolną rękę (też: give somebody their head)
join hands with somebody współpracować z kimś, połączyć siły

hand w idiomach o charakterze, zachowaniu i umiejętnościach

be a dab hand at something być specem od czegoś
be high-handed apodyktyczny, dyktatorski
be an old hand at something być starym wygą, mieć w czymś duże doświadczenie
do something with one hand (tied) behind one's back zrobić coś z łatwością, zrobić coś z palcem z nosie
do something hands down robić coś z łatwością
be good with one's hands być zręcznym, mieć zręczne dłonie
do something single-handedly zrobić coś samodzielnie, w pojedynkę
a safe pair of hands osoba zaufana, pewna
try one's hand at (doing) something próbować w czymś swoich sił
fold one's hands składać dłonie
sit on one's hands siedzieć z założonymi rękami
wring one's hands załamywać ręce
do something with both hands robić coś z entuzjazmem, z zaangażowaniem

groch z kapustą

I jeszcze kilka popularnych idiomów, które pasują do wielu kategorii tematycznych:

get out of hand wymknąć się spod kontroli
get/lay one's hands on somebody/something dobrać się do kogoś/czegoś, znaleźć
come away empty-handed odejść z pustymi rękoma
have time on one's hands mieć wolny czas, nie mieć nic do roboty
from hand to hand z rąk do rąk
be somebody's right hand być czyjąś prawą ręką

Wskazówki zegara (po angielsku hands, a jakże!) bezlitośnie sygnalizują, że pora kończyć. Macham ręką na pożegnanie. Do następnego!

Zostaw komentarz:
Zaloguj się aby dodać komentarz. Nie masz konta? Zarejestruj się.