Jak po angielsku mówić o śmierci

Ashes to ashes, dust to dust, czyli jak (nie) rozmawiać o nieuniknionym

Nie sprawdzałam statystyk, ale na moje ucho czasownik die znajduje się w znacznej części tekstów piosenek w języku angielskim, w różnych gatunkach muzycznych. Niemniej jednak, dla Anglosasów — i nie tylko — umieranie i śmierć to na ogół tematy tabu. Jeśli w rozmowach pojawia się wzmianka o tym, że ktoś umarł, często dla złagodzenia wydźwięku tego ostatecznego słowa, czasownik die zastępowany jest czasownikiem frazowym:

playpass away umrzeć, odejść
playpass on
playMy grandma passed away five years ago.

Jeśli kontekst pozwala na odrobinę dystansu, można skorzystać z potocznego określenia:

playkick the bucket kopnąć w kalendarz
playYou'll soon kick the bucket if you don't give up junk food and cigarettes.

Inne, równie bezceremonialne wyrażenia, to np:

snuff it
pop off
wykitować, kipnąć
meet one's maker spotkać się ze Stwórcą
bite the dust pójść do piachu, gryźć ziemię

death — why and how

Kolejnym słowem-kluczem jest:

death

deathdeath

śmierć

death śmierć, zgon

Podobnie jak w przypadku czasownika die, również death ma bardziej stonowany odpowiednik:

passing odejście, śmierć
Można zatem powiedzieć:
There have been a few deaths/passings among our workers since last year. Od zeszłego roku, mieliśmy kilka przypadków śmierci wśród naszych pracowników.
They are mournig the tragic death/passing of their beloved son. Opłakują tragiczną śmierć ukochanego syna.

Temat jest trudny i nieprzyjemny, jednak skoro go już podjęliśmy, trzeba przedstawić kilka powodów śmierci:

cot death nagła śmierć łóżeczkowa
(death by) electrocution śmierć przez porażenie prądem
(death by) drowning śmierć przez utonięcie
premature death
untimely death
przedwczesna śmierć
death by misadventure śmierć na skutek nieszczęśliwego wypadku
death by overwork śmierć z przepracowania
natural death
death from natural causes
śmierć z przyczyn naturalnych

sudden death nagła śmierć
violent death

be killed in a car crash zginąć w wypadku samochodowym
be murdered zostać zamordowanym
be stabbed to death zostać śmiertelnie ugodzonym (nożem, itp.)
be assassinated zostać zamordowanym w zamachu
be poisoned zostać otrutym
be fatally wounded zostać śmiertelnie ranionym
be shot down zostać zastrzelonym

Kolejny przykład to śmierć przez uduszenie — przypadkowe lub w wyniku morderstwa:

be strangled zostać uduszonym
suffocate udusić się z braku powietrza
choke to death zakrztusić się śmietelnie

Jednym z powodów śmierci jest także samobójstwo — kiedy ktoś odbiera sobie życie:

suicide

suicidesuicide

samobójstwo

commit suicide popełnić samobójstwo
How many people have committed suicide this year?

Natomiast pomoc w odejściu udzielona osobie, która jest nieuleczalnie chora i cierpiąca, na żądanie jej lub jej najbliższych to:

euthanasia
mercy killing
eutanazja
There are few countries where euthanasia is legal.

Zdarza się, że w celu ustalenia okoliczności i bezpośredniej przyczyny śmierci, konieczne jest przeprowadzenie sekcji zwłok:

post-mortem sekcja zwłok

Zamknijmy tę przygnębiającą sekcję śmiercią w przenośni, która także dla wielu oznacza koniec:

die of shame umrzeć ze wstydu
I'd die of shame if someone found out about my past.

death w kolokacjach

Death pojawia się też w funkcji przymiotnikowej w wielu kolokacjach, np:

death sentence wyrok śmierci
death row cela skazańców
death threat groźba śmierci
death penalty kara śmierci
death toll liczba ofiar śmiertelnych
death certificate akt zgonu

Można do tej listy dodać karę śmierci, która w języku angielskim ma dwa odpowiedniki:

death penalty = capital punishment
How many countries still have the death penalty?

Dwa określenia ma także wskaźnik śmiertelności:

death rate = mortality rate
What has been the death rate from lung cancer over the last 10 years?

fatal, deadly, mortal i inne przymiotniki i przysłówki oraz kolokacje

W odniesieniu do osoby, która nie żyje, można użyć kilku angielskich przymiotników:

dead martwy
The ambulance arrived too late to help my father. The paramedics pronounced him dead.
deceased zmarły
My neighbour is in mourning for her recently deceased father. His sudden death came as a shock.
late zmarły, świętej pamięci
Don reminds me of my late brother. Frank looked very much like him.

W języku potocznym mamy przykładowo takie wyrażenie zamiast przymiotnika dead:

be pushing up the daisies wąchać kwiatki od spodu
Jim's pushing up the daisies.

Natomiast w odniesieniu do osób, które straciły i opłakują kogoś bliskiego, użyjemy przymiotnika bereaved:

bereaved pogrążony w smutku, żalu, żałobie
The bereaved wife couldn't hold back the tears throught the funeral.
fatal

fatalfatal

śmiertelny

Przymiotniki fatal, deadly and lethal mają w sensie ogólnym takie samo znaczenie.

W niektórych kolokacjach mogą być używane wymiennie (trzy lub dwa z nich), np:

deadly disease choroba śmiertelna
fatal disease
lethal disease

deadly weapon śmiercionośna broń
lethal weapon

Poniżej wybraliśmy kolokacje, w których najczęściej pojawiają się konkretne przymiotniki:

deadly śmiertelny, śmiercionośny, zabójczy
deadly poison; deadly virus; deadly threat
fatal śmiertelny
fatal collision; fatal accident; fatal crash
fatal injury; fatal blow; fatal shot
fatal error; fatal mistake
fatal heart attack; fatal infection
lethal śmiertelny, śmiercionośny, zabójczy
lethal dose; lethal injection; lethal effect
lethal mixture/combination of (eg. drugs)

Można dodać do tej listy jeszcze dwa przymiotniki:

mortal śmiertelny
mortal injury; mortal blow; mortal combat
terminal nieuleczalny, terminalny
terminal disease; terminal patient

I jeszcze przykładowe kolokacje z przysłówkami:

terminally ill śmiertelnie (nieuleczalnie) chory
Our neighbour is terminally ill. He's in hospice care now.
fatally shot śmiertelnie postrzelony
Police are searching for two suspects after a pub owner
was fatally shot in the city centre last night.
mortally wounded śmiertelnie ranny
The soldiers removed the bodies of their mortally
wounded
comrades from the battlefield.
lethally dangerous śmiertelnie niebezpieczny
The company is being sued for letting out a lethally
dangerous
mixture of chemicals.

angielskie słownictwo — pogrzeb

deceased zmarły, nieboszczyk, denat
body,
corpse
zwłoki, ciało, trup

Temat trudny i delikatny... Jest nieboszczyk — co dalej?

Na kościelnych tablicach ogłoszeniowych, a czasem też w codziennych gazetach, pojawiają się ogłoszenia, które informują o śmierci danej osoby:

obituary nekrolog

Niektóre osoby mają życzenie, aby po ich śmierci ciało zostało spalone. W takiej sytuacji, po kremacji (cremation), prochy (ashes) umieszcza się w urnie (urn). W przeciwnym razie bliscy zmarłej osoby decydują się na trumnę (coffin).

Zwłoki osobistości, które za życia pełniły znaczące funkcje lub były szczególnie popularne i lubiane, są przed pogrzebem wystawiane w trumnie (lie in state) na widok publiczności. Jest to okazja do ostatniego pożegnania i oddania czci zmarłemu lub zmarłej.

Oto pozostałe kluczowe słówka i wyrażenia z kategorii cmentarnej:

funeral pogrzeb
cemetery
graveyard
cmentarz
hearse karawan
funeral procession kondukt żałobny
secular officiant urzędnik świecki (świecki mistrz ceremonii pogrzebowej)
grave grób
tomb grobowiec
tombstone nagrobek

be buried zostać pochowanym
My dad wanted to be buried in his hometown.
mourn for somebody
grieve for somebody
opłakiwać kogoś
She's still mourning for her late husband. He passed away two months ago.
be cremated zostać poddanym kremacji, być skremowanym
Her wish was to be cremated.

dead i death w idiomach

Na zakończenie proponujemy kilka idiomów z kluczowymi dla tematu słowami:

be at death's door być bardzo chorym
Simon's father's at death's door, they say.
look like death warmed over
look like death warmed up
wyglądać jak z krzyża zdjęty
You look like a death warmed up! What have you been up to?
cheat death cudem uniknąć śmierci
Derek was seriously injured in a horrible car crash
but luckily managed to cheat death.
be bored to death śmiertelnie się nudzić
I'm bored to death whenever he starts talking about politics.
dice with death igrać ze śmiercią
You're dicing with death, Ian. I'd ease down a bit if I were you.

as dead as a doornail martwy jak zimny trup
I panicked when I saw him because he looked as dead as a doornail.
flog a dead horse tracić czas na przegraną sprawę
You're flogging a dead horse, Ian, trying to talk
Derek into selling you the car. He's already sold it to someone else.
be dead on one's feet być śmiertelnie zmęczonym
I'd rather stay in tonight than go out. I'm dead on my feet.
cut someone dead udać, że się kogoś nie widzi; zignorować kogoś
I started waving at her like mad and shouting her name but she cut me dead.
wouldn't be caught dead doing something nigdy w życiu, za żadne skarby (by ktoś czegoś nie zrobił)
I wouldn't be caught dead accepting Jack's invitation to the cinema!

Pora na... zakończenie. Język angielski oferuje możliwość dosadnego wyrażenia faktu, że ktoś jest dla innych uciążliwy — bez posądzenia o życzenie śmierci. Kiedy więc zajdziemy komuś za bardzo za skórę, możemy usłyszeć:

Drop dead! Spadaj!

Zostaw komentarz:
Zaloguj się aby dodać komentarz. Nie masz konta? Zarejestruj się.