Jak po angielsku mówić o braku kompetencji

Jakiś czas temu zachęcaliśmy Was do komplementowania oraz wyrozumiałości wobec błędów. Wszystkim nam żyłoby się chyba przyjemniej, gdyby częściej można było usłyszeć miłe słowo.

Życie to jednak nie pudełko landrynek. Bywają sytuacje, w których trudno powstrzymać się od kilku słów... realnej oceny sytuacji.

Nic nie umiem...
Ależ ze mnie ciapa!
Mam dwie lewe ręce!
Jestem beznadziejny!

Wait a minute! Dlaczego te zdania są w pierwszej osobie?

Już wyjaśniamy. Wybraliśmy takie przykłady, bo żeby mówić źle o innych, dobrze jest widzieć swoje wady – w przeciwnym razie narażamy się na złośliwy, ale uzasadniony komentarz:

playthat's the pot calling the kettle black przyganiał kocioł garnkowi

Po drugie, żeby po angielsku mówić o braku kompetencji, trzeba rozwinąć własne kompetencje językowe. Sprawdźcie, co w temacie mówienia źle o sobie i innych znajdziecie w języku angielskim. A znajdziecie niemało.

can't – brak umiejętności

Brak kompetencji najprościej można wyrazić czasownikiem modalnym can't (= cannot).

playcan't nie umieć

Formy tej używamy dla każdej osoby liczby pojedynczej i mnogiej, a towarzyszy jej zawsze bezokolicznik:

playI can't change a tyre. Nie umiem wymienić koła.
playShe can't ride a bike. Ona nie umie jeździć na rowerze.
playMike can't boil an egg. Mike nawet jajka nie umie ugotować.
playThey can't organise a simple event. Nie umieją zorganizować prostej imprezy.

Inna opcja to:

playI don't know how to... Nie wiem, jak... (= nie umiem)

Czyli np:

playI don't know how to complete this form. Nie wiem, jak wypełnić ten formularz.
playI don't know how to explain this. Nie umiem tego wytłumaczyć.
playJack doesn't know how to tell her the truth. Jack nie umie powiedzieć jej prawdy.

brak kompetencji w przymiotnikach

Gdyby czasowniki nie wystarczyły Wam do opisu braku kompetencji, do dyspozycji jest spory wybór przymiotników, które bardziej dosadnie oddają sedno sprawy.

Brzmi strasznie? Nie lękajcie się! Nie trzeba opanować całego słownika języka angielskiego. Od biedy wystarczy nawet jeden przymiotnik:

playgood dobry

Co robi przymiotnik good na liście słownictwa, które mówi o słabościach? Otóż dodajemy do niego przeczenie i już możemy przyatakować:

playLiam's not very good at chess. Liam nie jest zbyt dobry w szachach.

Jest jeszcze jedna zaleta takiego sformułowania: „nie jest zbyt dobry” brzmi lepiej niż „jest beznadziejny”, prawda? ;) Można oczywiście użyć innych prostych przymiotników w znaczeniu kiepski, słaby, marny:

playbad
playpoor

Tak, dobrze widzicie – poor to nie tylko biedny. Warto też zwrócić uwagę na przyimek at:

playI'm really bad at biology. Jestem naprawdę kiepski z biologii.
playShawn has always been a poor negotiator. Shawn zawsze był słabym negocjatorem.

W brytyjskiej odmianie możecie się też spotkać z nieformalnym określeniem:

playbe rubbish at something być w czymś beznadziejnym

Mniej cenzuralną wersję podajemy nieco niżej w artykule.

brak kompetencji w przymiotnikach

Gdybyście jednak woleli komuś przygadać na całego, do wyboru macie sporo przymiotników na wyższych poziomach zaawansowania, np:

playclumsy niezdarny
playThat's the third cup you've dropped today! How can you be so clumsy?!
playuseless do niczego, beznadziejny
playDan's useless at repairing things.
playhopeless beznadziejny
playIrene's a hopeless cook, so don't count on a delicious meal.
playincompetent niekompetentny
playI was examined by an incompetent doctor.
playincapable nieudolny
playThe company has been in incapable hands for years!
playuntalented nieuzdolniony, nieutalentowany
playNo matter how hard he tries, he'll remain an untalented painter.
playill-equipped nieprzygotowany/nieprzystosowany do czegoś
playDon't you think Dan's ill-equipped to supervise such a complex project?
playamateurish amatorski, niefachowy
playI was really disappointed with their amateurish performance. I expected something more professional.
playinexpert niefachowy
playI seriously doubt his professionalism and I'd rather not leave this matter in such inexpert hands.
playunskilled niewykwalifikowany
playHow many unskilled workers does the company employ?
playilliterate niepiśmienny
playI was shocked at the percentage of the country's population that is still illiterate.
playwimpy
playwimpish
miękki, słaby
playJack's too wimpish to go rock climbing with us.
playbumbling niewydarzony, nieudolny
playI should have prepared better for that interview. I felt like a bumbling idiot in front of those people!
playunprofessional nieprofesjonalny
playThe new secretary's telephone manner is totally unprofessional.

brak zdolności w idiomach

Jak się być może domyślacie, język angielski daje nam też do dyspozycji rozmaite wyrażenia idiomatyczne, którymi można odnieść się do czyjejś słabości.

playbe all fingers and thumbs mieć dwie lewe ręce
playcan't boil an egg nie umieć ugotować nawet wody
playhave two left feet mieć dwie lewe nogi (np. do tańca)
playlike a bull in a china shop jak słoń w składzie porcelany
playham-fisted niezdarny, nieporadny
playham-handed
playthe spirit is willing, but the flesh is weak duch by chciał, ale ciało za słabe
playbe at a low ebb być w kiepskiej kondycji

i bardziej dosadnie (ostrożnie z tym, nie rzucajmy na prawo i lewo):

to be crap at something być w czymś do d...y

cienias, fajtłapa i inni, czyli słownictwo dla zaawansowanych

Oczywiście, czasem wystarczy odpowiedni rzeczownik, żeby skwitować czyjeś braki w wykształceniu, słabość charakteru, niedobory kompetencji. Polecamy wsłuchiwanie się w anglojęzyczne dialogi filmowe – na pewno poznacie cały szereg rzeczowników, takich jak... geniusz. Hmm, co geniusz robi w artykule o braku kompetencji? Otóż wystarczy odpowiednia intonacja, żeby geniusz stał się ironicznym przytykiem. A po angielsku wyraz ten wygląda i brzmi nawet podobnie do polskiej wersji:

playgenius geniusz

Spójrzcie na kilka innych rzeczowników, przy których nie trzeba specjalnej intonacji, żeby wyrazić to, co chcemy:

playjack-of-all-trades, master of none spec od wszystkiego, czyli od niczego
playbutterfingers fajtłapa, niezdara
playwimp cienias, mięczak
playloser nieudacznik, ofiara losu
playthe weakest link najsłabsze ogniwo

Można by się rozkręcić w nazewnictwie, ale temat jest jednak dość przygnębiający, poprzestańmy zatem na tych kilku przykładach. Mimo wszystko zdecydowanie lepiej będzie pozbyć się wrodzonego lub nabytego krytykanctwa (o nim więcej we wcześniejszym artykule) i spojrzeć na świat z większą czułością.

Zostaw komentarz:
Zaloguj się aby dodać komentarz. Nie masz konta? Zarejestruj się.
Komentarze (3)

I don't know how to complete this "from". ▶︎ "form". :-)

@kamkamk: Dziękujemy za zainteresowanie. :) Część artykułów na blogu doczekała się już nagrań, pozostałe będą sukcesywnie uzupełniane.

kiedy słuchanie/wymowa?