Nie bądź taki do przodu! Jak po angielsku mówić o tym, że ktoś się wywyższa

Fat cats i top dogs, czyli kilka słów o ważniakach

Tym razem nie będzie o zwierzętach, skąd więc w podtytule kot i pies? Postanowiliśmy przyjrzeć się angielskiemu słownictwu, które przydaje się do opisu osób zajmujących wysokie stanowiska albo pełniących ważne funkcje w jakiejś grupie czy organizacji. A także tych, które do tego aspirują albo... tylko wydaje im się, że już do tego miejsca dotarły. Krótko mówiąc – będzie o ważniakach, a zwłaszcza o tych, którzy wyższość nad innymi lubią okazywać. Jeśli kiedykolwiek mieliście w domu futrzanego pupila, wiecie, że koty i psy niejednokrotnie dają wyraz swojemu poczuciu wyższości nad innymi domownikami, prawda? Było więc kwestią bezdyskusyjną, że to one będą sponsorowały ten artykuł.

W języku angielskim znajdziemy wiele idiomów i związków frazeologicznych, które odnoszą się do tej irytującej przypadłości – bo zgodzicie się chyba, że tylko w wydaniu psim lub kocim takie zachowanie może wywołać uśmiech sympatii.

Z oczywistych względów, prezentowane w tym artykule słownictwo to nasz subiektywny wybór.

A tak na marginesie, przy okazji wyszło na jaw, że nie mamy do czego podlinkować psów – trzeba będzie jak najszybciej nadrobić to przeoczenie.

angielskie idiomy o aroganckim zachowaniu

be too big for one's boots mieć o sobie za wysokie mniemanie; strugać ważniaka
throw one's weight around szarogęsić się, rządzić się
put on airs and graces/give oneself airs and graces pysznić się; gwiazdorzyć
be too clever by half mądrzyć się
act as if one owned the place zachowywać się arogancko (dosł. jakby się było u siebie)
think the whole world revolves around you myśleć, że cały świat się kręci wokół ciebie
know all the answers myśleć, że wszystko się wie
talk down to somebody mówić do kogoś z wyższością/arogancją
be the cat's whiskers być pępkiem świata (cat's whiskers – a nie mówiłam!)

Tak się jakoś dzieje, że do osób, które swoim zachowaniem i postawą nas irytują, szybko przylegają łatki. Korzystamy z nich, kiedy uznamy, że najwyższy czas pokazać delikwentowi, jak go widzą inni.

Ok, (tu pada wybrane określenie), why don't you tell us...?

Czyli w wolnym tłumaczeniu:

No dobra, skoro jesteś taki cwany, to może nam powiesz...?

Jeśli nie odpowiada Wam powyższy przykład, możecie też zaczerpnąć z repertuaru Hana Solo, który w ten oto sposób zwrócił się do księżniczki Lei w filmie Star Wars (Gwiezdne Wojny) George'a Lucasa:

Look, Your Worshipfulness, let's get one thing straight. I take orders from just one person: me.

O ile choć trochę wyglądem przypominacie młodego Harrisona Forda, jest szansa, że gwiazdorzący znajomy wybaczy ironię.

Internet na pewno podsunie Wam jakieś top ten comebacks for dealing with arrogant people, czyli błyskotliwe riposty, którymi możecie dać wywyższającej się osobie sygnał, że nadszedł czas, aby

come/get down off one's high horse zejść z piedestału

Warto mieć choć jedną celną odpowiedź w pogotowiu. Spójrzcie teraz na kilka innych łatek, które odnoszą się do zadzierających nosa osób. Radzimy jednak używać ich z namysłem i umiarem. Jak wiadomo, poza urokiem osobistym Harrisona Forda, nic tak nie rozładuje napięcia jak poczucie humoru.

jak po angielsku określić zarozumiałą osobę

smarty pants mądrala, cwaniak
smart arse (AmE: smart ass) mądraliński, cwaniaczek
know-all (AmE: know-it-all) zarozumialec, pan mądraliński
clever clogs (BrE) mądrala, cwaniak
smart alec/aleck mądrala, cwaniak
tin god ważniak
brainiac mądrala

W ramach autorefleksji muszę się Wam z czegoś zwierzyć. W powyższej tabelce wśród tłumaczeń na język polski nie uwzględniłam form żeńskich (np. cwaniaczka, ważniaczka). Możecie mnie posądzić o stronniczość, ale wydaje mi się, że tendencje do ważniakowania częściej przejawiają jednak panowie, nie sądzicie? W Internecie roi się od męskich komentarzy samozwańczych (self-appointed) ekspertów od... wszystkiego. Taki mój kij w mrowisko.

Przyjrzyjmy się teraz jednostkom, które w wyścigu szczurów wybiły się na czołówkę.

gruba ryba itp. po angielsku

top dog ktoś, kto wiedzie prym w grupie, lider, szef
Jack always wanted to be top dog, whatever he was involved in.
fat cat szycha, gryba ryba
That house over there must belong to a fat cat who's rolling in money.
big fish/cheese/gun/wheel/noise/shot szycha, gruba ryba (podobno po polsku też: bonza, fisza ;) )
His father is a big shot in banking.
baron potentat, baron, magnat
A media baron suspected of killing two people in a hit-and-run accident last Tuesday has been traced down and detained by the police.
mogul magnat, osoba wpływowa
A media mogul has more power than many politicians.
bigwig gruba ryba, ważniak
My father knows all local bigwigs, so I'm not afraid of your threats.
heavyweight osoba, która ma dużą władzę i wpływy
You're dealing with a political heavyweight here, so you'd better be careful.
Mister Big szef, boss, jego osobistość
Don't tell me Mister Big himself came to your office to meet you!
the big enchilada/the top enchilada gruba ryba (AmE)
This guy is the top enchilada in the media.
tycoon potentat, magnat
Her father's a property tycoon.
magnate magnat
As a son of an industrial magnate, he's a privileged young man.

Nie zapominajmy, że poza względami finansowymi i siłowymi, na wyróżnienie z tłumu można zasłużyć ponadprzeciętnym talentem, autorytetem moralnym, itp:

leading light czołowa postać
She's a leading light in the theatre world.
the grand old man of something nestor
How can you not know the grand old man of American theatre?
luminary człowiek wybitny w dziedzinie sztuki, kultury; luminarz
Thousands of people flocked to the book fair attracted by an opportunity to meet the luminaries of literary world.
personage osobistość, znana postać
A number of public personages appeared at the funeral of a much-loved activist.
(uncrowned) king/queen (niekoronowany) król / (niekoronowana) królowa
Since her unimpressive debut album, she has gone a long way to become the uncrowned queen of pop.
grandee ważna figura
They only go to those parties to rub shoulders with other grandees.

Oprócz rzeczowników, do charakterystyki osób, które zbyt często swym zachowaniem dają nam do zrozumienia, że znajdują się na piedestale, możemy użyć przymiotników.

angielskie przymiotniki do opisu aroganckiego zachowania

superior wyniosły
big-headed zarozumiały
patronizing protekcjonalny
cocky zarozumiały, pyszałkowaty
conceited zarozumiały
self-important zadufany w sobie, zarozumiały
pompous nadęty, pompatyczny
arrogant arogancki
toffee-nosed zadzierający nosa
brash arogancki, bezczelny
condescending protekcjonalny
uppity arogancki, wyniosły
smug zadowolony z siebie (w irytujący sposób, okazujący wyższość)
snooty nadęty, przemądrzały, bufonowaty
stuck-up zarozumiały, nadęty, pyszałkowaty
toplofty pretensjonalny, wyniosły

Z doświadczenia wiecie na pewno, że skłonności do ważniakowania przejawiają nie tylko jednostki, prawda? Zgodnie z zasadą, że ciągnie swój do swego, spotykamy na swojej drodze większe lub mniejsze grupy, które wyróżniają się na tle innych i czasem tę przewagę próbują wykorzystywać. Oto nasz subiektywny wybór.

śmietanka towarzyska po angielsku

the cream of the crop/ the crème de la crème (sama) śmietanka
The world premiere of the film attracted the crème de la crème of show business.
glitterati śmietanka towarzyska
The seats in the first rows were reserved for the city's glitterati.
elite elita, tuzy
He's always aspired to belong to the country's intellectual elite.
top brass wierchuszka, najważniejsi urzędnicy, szefostwo
I'm not in a position to make such decisions. You'll need to speak to the top brass.
the great and the good ważne osobistości, ważni ludzie
The great and the good are protesting alongside average citizens to attract the world's attention to the tragic situation in their country.
movers and shakers grube ryby; ludzie wpływowi, którzy decydują o losach większych społeczności
All the city's movers and shakers came to the mayor's funeral.
the big boys grube ryby
You're small fry in the industry, Fred. You'd better not ignore the big boys.
clique koteria, klika
Show business is a clique, son. You'll always feel like an outsider.

Nie odnaleźliście siebie w żadnym z przytoczonych w artykule określeń? Nie przejmujcie się zbytnio. Jak mówi powiedzenie:

The bigger they are, the harder they fall.

Chodzi w nim o to, że im więcej ma się władzy, tym bardziej bolesna jest jej utrata. Tylko kotom udaje się spaść na cztery łapy – takie cwaniaczki. ;) I tym optymistycznym akcentem kończymy na dziś. Do następnego!

Zostaw komentarz:
Zaloguj się aby dodać komentarz. Nie masz konta? Zarejestruj się.
Komentarze (2)

bardzo przydatne

The Harder They Come The Harder They Fall

https://www.youtube.com/watch?v=FHAbj1pIT4g